Calendula officinalis (latijns voor kalender. Tijdens zachte winters bloeit de goudsbloem ook bij ons het hele jaar door)

medicinale toepassing

1. huid: zuiverend en helend, zowel in-en uitwendig. Bij ontstekingen, wonden, zweren, galbulten, steenpuisten, eczeem, abcessen, berg en droge uitslag, kloofjes, bacteriële infecties , schimmelinfecties, littekens en psoriasis.

2. bloed: bloedzuiverend bij alle infecties, ook preventief, bij opkomende verkoudheid, griep en keelontsteking. Bij bloedarmoede, hoge bloeddruk, hoofdpijn, duizeligheid, spataderen, aambeien. Ondersteunend bij kanker. Bij veneuze bloedstagnaties: kramp in de benen, zware of pijnlijke benen, gezwollen lymfeklieren.

3. spijsvertering: stimulerend op de spijsvertering, lever reinigend, maag stimulerend. Bij ontstekingen aan het maagdarm slijmvlies en zweren in de mondholte en bij constipatie.

4. vrouwelijke organen: reguleert de menstruatie en balanceert de hormonen. Bij vertraagde, moeilijke of onregelmatige menstruatie, krampen, stolsels.

gebruik

De tinctuur van goudsbloem wordt voornamelijk van de bloem gemaakt, wat blad en steel kunnen erbij. (het natuurgeneeskundige jodium)

Voor de olie (babybilletje, doorligplekken, bestralingswonden) en de zalf worden alleen de oranje lintbloemetjes gebruikt.

Voor de thee de mooi geopende bloemen.

In de hele plant zitten de stoffen: xanthophyl, allantoïne en hars, die op de huid werken, desinfecterend zijn en de aanmaak van nieuw weefsel bevorderen. Salicine werkt pijnstillend en ontstekingsremmend.

Goudsbloem zorgt dat alles, wat zich geestelijk en lichamelijk heeft vastgezet, weer gaat stromen, zoals bij verharde klieren, constipatie en menstruatiestoornissen.

Althaea officinalis (Grieks voor “genezen”)

medicinale toepassing

1. spijsvertering: ontkrampend, verzachtend, ontstekingsremmend. In de mond bij spruw, aften, tandvleesontsteking, kiespijn. In de maag bij teveel maagzuur, reflux, maagpijn, maagzweer en slijmvliesontsteking. In de darmen bij darmkrampen, darmontsteking, constipatie, diarree; ondersteunend bij Colitis ulcerosa.

2. luchtwegen: slijm losmakend en slijmvlies herstellend. Bij vastzittende hoest en keelpijn, bronchitis, longontsteking.

3. urinewegen: verzachtend, mild vocht afdrijvend. Bij blaasontsteking en nierontsteking.

4. huid: verzachtend en uittrekkend bij: steenpuisten, zweren, brandwonden, insectenbeten, jeuk.

gebruik

wortel:

-vers om op te kauwen bij tandpijn en aften.

-van de verse wortel wordt de tinctuur gemaakt.

-vers of gedroogd om thee, hoestdrank of keelsiroop van te maken.

-gedroogd als bijtring voor baby`s (dan komt er slijm vrij, waardoor het zure speeksel wordt geneutraliseerd, alles wordt zacht: krampjes verdwijnen en zelf de urine is minder bijtend. Zo kunnen zonder al te veel problemen, de tandjes doorkomen).

bloeiende toppen, bloem, blad en stengel:

-vers of gedroogd voor kruidenthee.

-gekneusd blad direct op de huid bij zweren en verbranding.

Salvia officinalis (Latijnse woord voor gezondheid, genezen, redden)

medicinale toepassing

1. luchtwegen: ontstekingsremmend, slijmoplossend, desinfecterend in de mond en bovenste luchtwegen. Bij aften, spruw, tandwortelontsteking, bloedend terugtrekkend tandvlees, slechte adem, heesheid, keelontsteking, griep, hoest, bronchitis, en voorhoofdsholteontsteking.

2. zenuwstelsel: kalmerend en versterkend. Bij slapeloosheid, oververmoeidheid, zenuwuitputting, hysterie. Bij allerlei psychosomatische klachten als stress, hoofdpijn, hyperventilatie, nerveuze maag, maag- en darmslijmvliesontstekingen, maag- en darmzweer, winderigheid.

3. hormoonstelsel: regulerend. Bij PMS, onregelmatige, uitblijvende menstruatie, krampen, vaginale schimmelinfecties. Overgangsklachten als emotionele disbalans, opvliegers, vaginale droogte, onregelmatige cyclus, gebrek aan libido. Bij stoppen met borstvoeding secretie remmend. Bij suikerziekte.

Salie wordt gebruikt om te reinigen, werkt kalmerend op de bovenpool en stimulerend op de onderpool.

gebruik

Zowel voor de thee al voor de tinctuur oogst je het volwassen blad (niet op de nuchtere maag innemen; uiterlijk 3 weken achter elkaar gebruiken). Het moet stug aanvoelen (mei-augustus). Zowel de smalbladige al breedbladige kunnen gebruikt worden. Van de smalbladige kun je ook de bloemen oogsten.

Bij baby’s met spruw, deze in het mondje aantippen met een in Saliethee gedoopt watje.

Als stoombad gebruikt men Salie, Tijm en Eucalyptus.

Zwangere vrouwen mogen Salie niet gebruiken omdat het door stuwing in de buik een bloeding of miskraam kan veroorzaken! Ook zogende moeders niet omdat het de melkproductie remt.

hypericum perforatum (samengesteld uit de Griekse woorden “hyper” (over of boven) en “eikon” (voorstelling, idee). (“Perforatum” (doorboord) En zitten kleine licht doorlatende kliertje in het blad).

St. Janskruid is één van de belangrijkste kruiden voor het zenuwstelsel.

medicinale toepassing

1. bloedsomloop: stimulerend, doorstroming bevorderend. Bij winterhanden en -voeten, spierpijn, gewrichtsaandoeningen. Reguleert de menstruatie. Stimuleert circulatie van het lymfesysteem.

2. zenuwstelsel: kalmerend en versterkend. Bij nerveuze klachten als hoofdpijn en stress, PMS, slapeloosheid, depressie, angst, nerveus hart, hartkloppingen, pijn op de borst, hoge bloeddruk, onrust, prikkelbaarheid, concentratie problemen, hyperventilatie, lichte epilepsie en flauwtes. Een goed kruid voor nerveuze kinderen die stotteren, bedplassen of overactief zijn.

3. spijsvertering: kalmerend en zacht stimulerend. Bij geelzucht, gezwollen lever en galblaas, nerveuze maag, hypoglykemie.

4 huid en zintuigen: desinfecterend, wond genezend, verzachtend, doorbloeding verbeterend, warmte inbrengend. Bij diepe verwondingen en littekens na operatie, rode huiduitslag, eczeem, schaafwonden, splinters. De olie is geschikt bij brandwonden, bij zonverbranding, winterhanden en voeten, striae en ter voorkoming van tepelkloven. Bij oorpijn en bof kan olie in het oor gedruppeld worden.

5. bewegingsstelsel: diep verwarmend bij spierpijn, gewrichtspijn, ischias, reuma, verstuikingen, verrekkingen, zenuwpijn en ontsteking.

gebruik

De tinctuur van St. Janskruid wordt gemaakt van de bloeiende toppen. De thee wordt van de hele bloeiende plant gemaakt. De olie wordt gemaakt van de verse open bloemen, rond 24 juni is het gehalte van de hypericine het hoogst. Deze stof kleurt de vingers en olie rood en maakt de huid en geest gevoelig voor het licht. De olie niet opsmeren voordat je in de zon gaat, dan verbrand je. De olie kan verrijkt worden met etherische oliën. De neutrale olie kan worden ingenomen bij nerveuze spanning en krampen in maag, darmen en zonnevlecht. De zalf wordt gemaakt van de bloeiende toppen.

Als je allopathische medicatie slikt, is het gebruik van st. Janskruid tinctuur af te raden, daar het de werking van de allopathische middelen kan versterken of verzwakken (ook de anticonceptie pil).

Symphytum officinale (Griekse woord voor samengroeien)

medicinale toepassing

1. bewegingsstelsel: verbetert de doorbloeding, vermindert zwellingen, pijnstillend, verzachtend, bot helend. Bij herstel van weefsels en botten. Bij spier- en zenuwpijnen, peesschedeontstekingen, bloeduitstortingen, verstuikingen, ontwrichting, tenniselleboog, builen, vochtophopingen. Bij reuma, artrose en artritis, jicht, ischias, hernia. Een goed EHBO kruid voor allerlei blessures.

2. huid: ontstekingsremmend, bloedstelpend, reinigend, weefsel herstellend. Bij acne, ontstekingen, zweren, vuile wonden, diepe kloven, voetschimmel, nagelbedontsteking, doorligwonden. Ter voorkoming en vermindering van striae en littekens, bij aambeien, psoriasis, (luier) eczeem, eeltknobbels.

3. luchtwegen: slijm afvoerend, verzachtend, ontstekingsremmend. Bij astma en chronische bronchitis. Droge mond en keel, dorst, keelpijn, angina, heesheid, aften. Bij verharde klieren en aangezichtspijn.

4. spijsvertering: beschermt en herstelt de slijmvliezen. Bij maag- en darm slijmvliesontsteking, maag- en darmzweer, diarree, darmbloedingen, Colitis ulcerosa.

5. hormonen: Bij weinig of geen menstruatie, droge vagina in de menopauze.

De hele plant, vooral de wortel, bevat stoffen als allantoïne, consolidine, silicium en calcium, die weefsel herstellend en bot helend werken.

gebruik

De tinctuur, zalf en olie worden gemaakt van de verse wortel (in het voorjaar oogsten).

Inwendig mag de tinctuur slechts in een D1 potentie 3 weken gebruikt worden. Hogere potenties mogen langer gebruik worden. (Dit heeft te maken met de pyrrolizidine-alkaloiden, die bij langdurig gebruik en in hoge dosering schadelijk kunnen zijn voor de lever). Uitwendig mag de onverdunde tinctuur worden gebruikt.

De verse wortel kan geraspt worden en direct op de pijnlijke plek gelegd worden, zo ook het verse gekneusde blad.

De gedroogde wortel kan tot poeder worden geraspt, daarvan kan met water en olie een papje worden gemaakt.

Van het blad wordt de thee getrokken.

Oenothera biennis L.. (Griekse woord voor (wijn)behandeling)

medicinale toepassing ( bij alle hier genoemde toepassing gebruik je de olie)

1. zenuwstelsel: Kalmerend. Bij astma, hooikoorts. Bij hyperactieve kinderen, ADHD, ADD, MS, irritatie.

2. spijsvertering: Bij een te hoog cholesterolgehalte; normaliseert de leverfunctie.

hormoonsysteem: Bevordert het vrouwelijk hormonaal evenwicht (oestrogeen, progesteron). Bij PMS, menopauze; bevordert de menstruatie.

3. huid: Regelt de voeding, elasticiteit, hydratatie, talgproductie en herstel. Bij eczeem, huidschilfers, roodheid, droogte en irritatie, rimpels, acné, psoriasis, broze nagels en haren.

4. constitutie: Immuun stimulerend, ontstekingsremmend, pijnstillend en antiallergisch. Bij reumatoïde artritis, fibromyalgie, ziekte van Crohn, astma, hooikoorts, allergieën, afremmen van MS, ondersteunend bij CVS en ME.

gebruik

De olie uit het zaad (uit de eerste koude persing) innemen. Kan ook op de huid gesmeerd worden.

literatuurkeuze

Yvonne Maessen (2018). Kruiden.

Yvonne Maessen en Gerda Rekkers (2020). Kruidenbundel.

Dr. Geert Verhelst (2019). Groot handboek geneeskrachtige planten. Temse, België.

Maria Treben (2021). Gezondheid uit de apotheek van God. Steyr, Oostenrijk.

Barbara en Peter Theiss (1990). Gezonder leven met geneeskrachtige kruiden. Haarlem.

Mellie Uyldert (1980). De taal der kruiden. Naarden.

Mellie Uyldert (2e druk). Lexicon der kruiden. Amsterdam.

Ingrid Kropf (2023). Het kruidenboek van Ingrid.

Peter Holmes (2007). The Energetics of Western Herbs vol. 1. California, U.S.A.

Peter Holmes (2006). The Energetics of Western Herbs vol. 2. Colorado, U.S.A.

Susanne Fischer-Rizzi (1995). Medizin der Erde. München, Deutsland.

Ik draag dit kruiden-ABCD op aan mijn voormalig lerares Yvonne Maessen, in dankbaarheid voor wat ik allemaal van haar geleerd heb. En ook in dankbaarheid voor het prachtige boek “kruiden”, en later de “kruidenbundel” die zij geschreven heeft; het basisboek van waaruit ik werk. Nog vele andere kruidenboeken gebruik ik als naslagwerk, maar het boek van Yvonne bevat op een heel mooie wijze de essentie van elk kruid. Het vormt ook de basis van dit kruiden-ABCD. Ik verwijs jullie graag naar haar site www.kruidenrijk.nl, waar je deze boeken en al haar kruidenproducten kunt kopen.

Ik wil Alfons Vandeursen bedanken voor zijn zorgvuldige redactie werk.